خواص کفیر و درمان مشکلات گوارش
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم‌های زنده ای هستند که اثرات مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش دارند و این کار را از طریق تعدیل فلور میکروبی روده انجام می‌دهند. هدف از این مقاله مطالعه اثرات پروبیوتیک ها به ویژه کفیر و کامبوجا در پیشگیری و درمان بیماری‌های گوارشی است. مقالات مرتبط با موضوع مورد مطالعه در دو پایگاه اینترنتی PubMed و Sciencedirect جست‌وجو شدند.
در حال حاضر شواهد خوبی در مورد اثرات درمانی کفیر در اسهال عفونی، اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و عدم تحمل لاکتوز ،درمان بیماری‌های التهابی روده، سندرم روده تحریک‌پذیر، یبوست، آلودگی به هلیکوباکترپیلوری و پیشگیری از سرطان کولون به‌دست آمده است. کفیر و کمبوجا می‌توانند به‌عنوان درمان کمکی در بیماری‌های گوارشی استفاده شوند و در پیشگیری و بهبود بیماری‌های گوارشی و مکانیسم اثر آنها مفید اند.
اهمیت پروبیوتیک در سیستم گوارش
زمانی دستگاه گوارش تنها مکانی برای هضم و جذب مواد مغذی تصور می‌شد ولی طی سالیان اخیر مشخص‌شده است که دستگاه گوارش عملکردهای زیادی دارد که برای سلامت انسان ضروری است. دستگاه گوارش انسان میزبان بیش از 500 گونه شناخته‌شده از میکروب‌ها می‌باشد که این میکروفلور روده انسان ازلحاظ متابولیک فعال است و برای میزبان اثرات مفید زیادی دارد.
میکروفلور روده انسان از سه طریق مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، مصرف پروبیوتیک ها و مصرف پروبیوتیک ها قابل‌تغییر است . پروبیوتیک ها میکروارگانیسمهایی هستند که اگر به تعداد کافی و به‌صورت زنده مورد استفاده قرار گیرند، اثرات سلامت بخشی بر میزبان خود به‌جای می‌گذارند.دوغ کفیر و شربت کامبوجا، جز غذاهای فراسودمند محسوب می‌شوند. به طور کلی اغلب باکتریهای پروبیوتیک مورد استفاده در غذاها، جز باکتریهای اسیدلاکتیک هستند و عمدتاً به دو جنس لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم تعلق دارند. پروبیوتیک ها با اتصال و ساکن شدن در دستگاه گوارش، باعث مهار رشد باکتریهای بیماری‌زا می‌شوند و تعادل میکروبی روده را بهبود می‌بخشند و باعث ارتقا عملکرد سد مخاطی دستگاه گوارش می‌شوند.
پروبیوتیک چیست؟
پروبیوتیک ها انتقال آنتی‌ژن‌های غذایی را کنترل می‌کنند و باعث تحریک سیستم ایمنی و مخاطی میزبان می‌شوند و توانایی حذف مواد سرطان‌زا را نیز دارند. پتانسیل تعدیل سیستم ایمنی توسط کفیر، استراتژی درمانی جدیدی را برای مقابله با شرایط التهابی و عفونی مطرح شده و امید است که بتوان در درمان بیماری‌های عفونی، بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های التهابی روده و سایر بیماری‌ها از دوغ کفیر که سرشار از پروبیوتیک است استفاده کرد.
کفیر درمان کمکی مناسبی برای اسهال عفونی در کودکان و بزرگ‌سالان می‌باشند
در این مقاله مروری، اثرات پروبیوتیک ها بر سلامت دستگاه گوارش انسان و پیشگیری و درمان بیماری‌های گوارشی، بر پایه مطالعات بالینی و مطالعـات انجام گرفته طی سالهای 1990 تا 2010 در دو پایگاه اینترنتی PubMed و Sciencedirect ، مورد بررسی قرارگرفته است.
تأثیر پروبیوتیکها روی بیماری‌های اسهالی
بیماری‌های اسهالی بیشترین مطالعه درزمینه درمان مشکلات گوارشی توسط پروبیوتیک ها داشته‌اند. روتاویروس مهم‌ترین علت اسهال نوزادان است و پروبیتیک ها درمان اصلی این بیماری می‌باشند .پژوهشگران در سال 2004 با مرور 23 مقاله در مورد درمان اسهال عفونی با پروبیوتیک ها به این نتیجه رسیده‌اند که کفیر درمان کمکی مناسبی برای اسهال عفونی در کودکان و بزرگ‌سالان می‌باشند. نتایج مطالعه به طور کلی نشان می‌دهند که مصرف دوغ کفیر، مدت‌زمان ابتلا به اسهال را در حدود 17 تا 30 ساعت کاهش می‌دهد .
اگر مصرف کفیر و کامبوجا از همان زمان آغاز اسهال شروع شود، مدت‌زمان ابتلا به اسهال را یک روز کاهش می‌دهد .مکانیسم‌های متعددی برای نحوه کاهش دوره اسهال توسط لاکتوباسیلوسها پیشنهاد شده است. بلوکه کردن رقابتی گیرنده‌ها توسط لاکتوباسیلوسها، تقویت پاسخ‌های سیستم ایمنی که دفاع ترشحی و حرکتی را تنظیم می‌کند و تولید موادی توسط لاکتوباسیلوسها که ویروس‌ها را غیرفعال می‌کند، ازجمله این مکانیسم‌ها می‌باشد.
پژوهشگران در مطالعه‌ای در سال 2007 مشاهده کردند که مصرف کفیر میتواند تعداد دفعات اسهال در روز و مدت‌زمان ابتلا به اسهال را در کودکان کاهش دهد
مصرف کفیر و کامبوجا می تواند مدت‌زمان ابتلا به اسهال را یک روز کاهش می‌دهد
به طور کلی مصرف پروبیوتیک ها روش مناسبی برای پیشگیری و درمان اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها است. اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل ازجمله پاتوژنهای رودهای است که بعد از تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها در دستگاه گوارش تکثیر می‌یابد و سمومی را رها می‌سازد و باعث کولیت و اسهال می‌شود. این باکتری علت حدود 20 تا 40 %از اسهال‌های ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک ها می‌باشد و ازجمله مشکلات این بیماری، احتمال بازگشت بیماری به‌دفعات متعدد می‌باشد و تا زمانی که مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ادامه داشته باشد، این مشکل هم وجود دارد .
دوغ کفیر میتواند در پیشگیری و درمان اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل مؤثر باشند
بیماری‌های التهابی روده
بیماری التهابی روده، بیماری مزمن دستگاه گوارش است که در تمام طول عمر فرد را درگیر می‌کند و شامل دو نوع اصلی بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک ها در درمان این بیماری‌ها مؤثرند. سه مکانیسم اصلی برای تأثیر پروبیوتیکها بر بیماری التهابی روده پیشنهاد شده است:
- پروبیوتیک ها از اثرات باکتریهای بیماری‌زا به‌وسیله ترشح مواد کشنده باکتریهای مضر و رقابت با پاتوژنها و سموم بر سر اتصال به اپیتلیوم روده، جلوگیری می‌کنند؛
- پروبیوتیک ها پاسخ‌های سیستم ایمنی را با تقویت سیستم ایمنی و تعدیل التهاب ناشی از پاتوژنها، تنظیم می‌کنند و از تولید سیتوکینهای التهابی ممانعت به عمل می‌آورند؛
- پروبیوتیک ها ، هومئوستاز اپی تلیوم روده را به‌وسیله تقویت سلول‌های اپیتلیوم روده، تقویت عملکرد سدی اپیتلیوم و تحریک پاسخ‌های محافظت‌کننده تنظیم می‌کنند
سندرم روده تحریک‌پذیر
سندرم روده تحریک‌پذیر بیماری مزمنی است که پایه روانی فیزیولوژیک دارد و با درد شکم، اسهال یا یبوست به مدت بیش از سـه ماه مشخص می‌شود. این بیماری بر کیفیت زندگی اشخاص مؤثر می‌باشد و درمان‌های رایج آن اثربخشی محدودی دارند. التهاب مخاطی و تغییر میکروفلور روده احتمالا در پیشرفت علائم این بیماری نقش دارند. نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که کفیر و کامبوجا باعث بهبود قابل‌توجه علائم سندرم روده تحریک‌پذیر شامل درد شکمی، نفخ و مشکل حرکات روده در مقایسه با دارو می‌شوند .
کفیر و کامبوجا باعث بهبود قابل‌توجه علائم سندرم روده تحریک‌پذیر می شود
خاصیت ضدسرطان کفیر
مصرف پروبیوتیک و پربیوتیک میتواند اثرات ضد جهش‌زایی داشته باشد .باکتریهای اسیدلاکتیک با مکانیسم‌هایی همچون تغییر فعالیت‌های متابولیک میکروفلور روده، تغییر شرایط فیزیکی و شیمیایی کولون، متصل شدن به کـارسینـوژنها و تخریـب آنها، تغـییرات کیـفی و کمـی میکـروفلور روده و جلوگـیری از تولـید سرطان‌زاهایی مانند آمونیاک و اسیدهای صفراوی ثانویه، تولید مواد ضد سرطان و تقویت پاسخ‌های ایمنی میزبان می‌توانند از سرطان کولون پیشگیری کنند
درمان یبوست با کفیر
یبوست مشکلی رایج بخصوص در سالمندان است. دوغ کفیر با افزایش حرکات روده یا کاهش زمان عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش به درمان یبوست کمک می‌کنند . پژوهشگران با بررسی انجام‌گرفته بر روی بیماران مبتلابه یبوست، مشاهده کردند که در بزرگ‌سالان، مصرف نوشیدنی‌های تخمیری مانند کفیر تأثیر تناوب تخلیه شکم و درجه قوام مدفوع اثرات مساعدی داشته و همچنین در کودکان نیز مفید بوده است.
تقویت سیستم ایمنی با پربیوتیک
هلیکوباکترپیلوری رایج‌ترین عفونت باکتریایی مزمن در افراد است و میتواند به گاستریت مزمن، زخم معده و آدنوکارسینومای معده منجر شود. مصرف پروبیوتیکها با تقویت و تعدیل سیستم ایمنی میتواند در درمان و پیشگیری از آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری مؤثر باشد. باکتریهای اسیدلاکتیک معمولاً در برابر اسید معده مقـاوم هستند و این ویژگی احتمال تأثیر این باکتری‌ها را در جلوگیری از رشد هلیکوباکترپیلوری در معده افزایش می‌دهد .پژوهشگران در سال 2009 ،با بررسی 10 مطالعه بالینی انجام گرفته بر 963 بیمار آلوده به هلیکوباکترپیلوری مشاهده کردند که مصرف نوشیدنی کفیر ، درمان هلیکوباکتر پیلوری را به میزان 15-5 % ارتقا می‌بخشد.
مصرف نوشیدنی کفیر ، درمان هلیکوباکتر پیلوری را به میزان 15-5 % ارتقا می‌بخشد
نتیجه‌گیری
پروبیوتیکها میکروارگانیسم‌های زندهای هستند که امروزه به خاطر اثرات مفیدشان بر سلامت انسان اهمیت زیادی پیداکرده‌اند. پروبیوتیکها از طریق تعدیل فلور میکروبی روده بر سلامت دستگاه گوارش انسان مؤثرند. مطالعات بالینی زیادی در مورد اثر پروبیوتیکها در پیشگیری و درمان بیماری‌های دستگاه گوارش تا به حال انجام‌گرفته است ولی این مطالعات هنوز در ابتدای راه بوده و شناخت بیشتر تأثیرات مفید کفیر و کامبوجا، نیاز به مطالعات بیشتری می‌باشد. در حال حاضر شواهد خوبی برای اثرات کفیر در درمان اسهال عفونی و اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و عدم تحمل لاکتوز ، درمان بیماری‌های التهابی روده، سندرم روده تحریک‌پذیر، یبوست، آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری و پیشگیری از سرطان کولون به‌دست آمده است با توجه به اثرات درمانی متفاوت باکتریهای مختلف کفیر و کامبوجا ، می توان به عنوان درمان کمکی به همراه درمان‌های رایج بیماری‌های گوارشی استفاده شود.
منابعhttps://prebiotic.ir/