دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

خالو-دایی-کلمه برای خطاب در جنوب ایران

خر کسی رفتن-دارای اهمیت و اعتبار بودن

راه کج کردن-مسیر خود را تغییر دادن-منصرف شدن

رکاب کش-به تاخت-با سرعت

آتش بی‌باد-ظلم-می

داو-نوبت بازی

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

اخم و تخم(ترش‌رویی، کج‌خلقی)

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ

دندان عاریه-دندان مصنوعی

خرابی کردن-نگا. خرابی بالا آوردن

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

روغن داغ-روغن گداخته

از قلم افتادن(فراموش شدن، مورد بی‌مهری قرار گرفتن)

آهن کهنه به حلوا دادن(معامله‌ی پرسود کردن)

رویم به دیوار-هنگام گفتن مطلب ناخوشایندی می گویند

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

دود گرفتن-پُک زدن

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

الدنگ-بیکاره-مفتخور-بی‌غیرت

حرف شنوی-سر به راهی-تبعیت-نصیحت پذیری

تا-لنگه-همتا

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

آبدار(سخت، شدید، سنگین)
تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن
دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن
جدول کشی-خط کشی و شبکه بندی

پُلوغ-ازدحام-بی نظمی

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

چروک انداختن-چین انداختن

آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن
چاقالو-چاق-فربه

آدم نچسب-کسی که جاذبه‌ای ندارد و علاقه دیگران را جلب نمی‌کند

بند و بساط-اسباب مختصر زندگی

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

چپ دادن-رد کردن

چرت بردن کسی را-غالب شدن حالت خواب بر کسی

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن
چی-چه-چیز
آلاخون (و) والاخون(دربه‌در، سرگردان، آواره)

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

پلاسیدن-پژمرده شدن-از دست رفتن تازگی و شادابی

حال آمدن دل-بازیافتن نشاط-برطرف شدن خستگی

ابوطیاره-اتوموبیل کهنه و فرسوده

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

دو برجی-کبوتری که در یک جا بند نمی شود

دماغ چاقی-احوال پرسی

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

به خشت افتادن-متولد شدن-به دنیا آمدن

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

چپری آمدن-زود آمدن

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن
جوان مرگ شدن-در جوانی مردن
خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

حمله گرفتن-غش کردن

رو دستی-نوعی دستکش-ضربه ی روی دست-حقه-کلک

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

خاکه-خرده ی هر چیزی

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

دار کشیدن-دار زدن
بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی
زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی
رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند

چیلک دان-چینه دان

روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

پا انداز-آن که وسایل عیش و عشرت دیگران را فراهم آورد-جاکش- فرش جلوی در ورودی
پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن
زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

در جا زدن-پاها را بدون راه رفتن به نوبت چپ و راست به زمین کوبیدن-ترقی نکردن

حاشا کردن-نگا. حاشا زدن

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن
چرب دست-ماهر-زبر دست
راحت کردن-کشتن

پشت کسی باد خوردن-دلسرد شدن از کاری پس از مدتی استراحت یا بیکاری-از دل و دماغ افتادن

بکن نکن-امر و نهی

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

حق کسی بودن-سزاوار و مستحق چیزی بودن

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

کسی را اذیت و آزار کردن

از خشت افتادن(بدنیا آمدن)

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

جوجه فکلی-تازه کار و نا آزموده

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

تُخم-اصل هرچیزی-دانه

چشم کسی آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

دو برجی-کبوتری که در یک جا بند نمی شود

اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن

تخته پِهِن-پهن خشک شده که برای خوابیدن زیر حیوانات می گذارند

آمده-شوخی و لطیفه

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

الف کوفی(چیز کج، آلت تناسلی)

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

زیر آبی-زیرآبکی

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن

تخم نابسمل لا-حرام زاده

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

چروک انداختن-چین انداختن

چشم واسوخته-چشم برتافته

به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن
از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)
چار طاق باز گذاشتن-کاملن باز گذاشتن
خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه
دود چیزی تو چشم کسی رفتن-سودش به کسی و زیانش به دیگری زسیدن

تق و لق-بی رونق-کاسد-بی مشتری

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

به پر و پای کسی پیچیدن-پیله کردن به کسی-با کسی در افتادن

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

آدم بگو بخند-شیرین‌زبان و بذله‌گو

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

بالش نرم زیر سر کسی گذاشتن-به کسی وعده های شیرین دادن

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)

پشت به کوه اُحد بودن-پشت گرمی داشتن

بار و بندیل-اسباب و بساطی که کسی با خود می برد

اُمُل(عقب‌افتاده، قدیمی)

اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)
دور تسبیح-بسیار و بی شمار

اگر بمیری هم(به‌هیچوجه، هرگز)

تحویل گرفتن-به کسی احترام گذاشتن-از کسی پذیرایی کردن

چشم نم نمی-کسی که چشمش آب پس نمی دهد

خودی-آشنا
زلف پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد
حهاز-کشتی بزرگ

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است

جک و جانور-جانوران موذی مانند عقرب و رطیل و کرم و مانند آن ها

به هم زدن-قطع رابطه کردن

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

چله نشینی-خانه نشینی

آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)

افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن

زیاده روی-افراط-اسراف

آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

خیر باشد-پس از شنیدن خواب کسی به فال نیک به او می گویند

استخوان‌فروش(ستایشگر آبا و اجداد)

بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

خش افتادن-خراش افتادن

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن
بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار

دست و پا گیر-مزاحم-مانع از کاری

آفتاب کردن-برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

ریگ تو کفش داشتن-خرده شیشه داشتن-رو راست نبودن-با شیله پیله بودن

چای نیک-قوری و کتری چای

تر دماغ-سرحال-شنگول

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

چرس رفتن-حشیش کشیدن

پرداختی-مبلغ داده شده

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

دماغ-حال و حوصله-رغبت-علاقه-کبر و خودپسندی-مُف-خلط بینی

زنانه-ویژه ی زنان

پته بستن-سد بستن در جوی های شیب دار

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

حسینقلی خانی-با هرج و مرج-بی قانون

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

جاشو-باربر

آمپر کسی بالا رفتن-از کوره در رفتن

دسته جمعی-باهم-گروهی

پر پر زده-ور پریده-نفرینی با آرزوی جان کندن کسی

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

بند کشی-پر کردن درزهای آجرها و سنگ ها با سیمان و ساروج

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

خرد و خمیر-نگا. خرد و خاکشیر-له و لورده

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن
چینه کش-بنایی که دیوار گلی می سازد

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

این در و آن در زدن-برای انجام کاری کوشش بسیار کردن
خالی بستن-چاخان کردن-بلوف زدن

چغلی کردن-شکایت کردن

تلو تلو-حرکت به چپ و راست در حین راه رفتن بر اثر سستی

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن
افتادگی-پریشانی-احتیاج

به دهان کسی نگاه کردن-مطیع به گفته ی کسی بودن-حرف کسی را بکار بستن

این دنده آن دنده شدن(این پهلو آن پهلو شدن)

جا خوردن-یکه خوردن-تعجب زیاد کردن-غافلگیر شدن

اصحاب منقل(اهل گفت‌وگو و سخن)

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

راه پیدا کردن-جستن راه حل برای مشکل-به نحوی در جایی وارد شدن

جا در جا-فورن-جا به جا

درازکش کردن-رو در روی زمین دراز کشیدن

تمرگیدن-با تحقیر و خشونت نشستن
راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن
خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن
زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

به پول رساندن-فروختن

تیغ زن-کلاه بردار-گوش بر

ازخداخواسته-آرزومند-مشتاق

دوز و کلک-توطئه-مقدمات طرح کاری نامشروع

پَخ دار-چیزی که تیزی لبه های آن گرفته شده باشد

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

آهوی خاور-آفتاب

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

درش را گذاشتن-سکوت کردن-خاموش شدن

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

آغبانو-لقبی برای زنان محتشم و بزرگ

رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

بی تفاوت-بی اعتنا

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن
دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن
خیره-بی شرم-پر رو

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن

زحمت کشیدن-کار کردن

تَخم-مهمل تَخم

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن
جَغُل مغل-شکمبه-سیرابی

دست و پا پنبه ای-دست و پا چلفتی-بی عرضه-بی دست و پا

انگشت بر حرف نهادن(ایراد گرفتن، نکته‌گیری کردن، اعتراض کردن)
پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

تف سر بالا-چیزی که مایه ی سرشکستگی و ننگ خود آدم باشد

روده درازی کردن-پر حرفی کردن-وراجی کردن

روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

چانه لغی-راز داری نکردن

تَپوک-ضربه ی دست یا پا

اقبال کسی به برج ریق بودن-بداقبال بودن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

چاچول باز-حقه باز-شیاد
پت و پهن-دارای پهنای بیش از حد-کت و کلفت-گل و گشاد

درجه دار-درجه های نظامی پایین تر از سروان

آغا‌پنبه(زن بسیار سفیدرو، عروسک پنبه‌ای)

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

آب سیر(جانور خوش‌رفتار)

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

در بحر چیزی بودن-تمامن به چیزی اندیشیدن

خالی کردن دل کسی-کسی را ترساندن
آتش بی‌دود(آفتاب، غضب)

دقه-دقیقه

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

از زور پسی(از روی ناچاری، اجبارن)

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

تر دست-ماهر-شعبده باز

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

چرخ دستی-چرخ خیاطی که با دست به حرکت می افتد
داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

تیپ هم-جور-هماهنگ-متناسب
زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن
روی حرف کسی حرف نزدن-با حرف کسی مخالفت نکردن
از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)
ازرق شامی-اخمو-ترشرو

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

پله خوردن-دارای پله بودن

دکان و دستگاه به هم زدن-سر و سامان یافتن-قدرت و ثروت پیدا کردن

پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو

جهل کردن-در انکار چیزی پافشاری کردن

چکشی جواب دادن-محکم و قاطع پاسخ دادن-تند و برخورنده پاسخ دادن

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

تو سر چیزی زدن-از ارزش واقعی چیزی کاستن

خوش ریخت-دارای هیکل برازنده

از پاشنه در کردن(پیاده راه درازی را طی کردن)

خندق بلا-شکم

از آن نمد کلاهی به کسی رسیدن(بهره بردن از چیزی، نصیب بردن)
تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

خروس خوان-هنگام سحر

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن
پیش-برنده-آن که جلو است

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن
دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

بی کله-نترس-شجاع-بی خرد-تهی مغز

جهیزیه-نگا. جهیز

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ
اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

خلق الله-مردم

دلچسب-دلپذیر-مقبول

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

بیخ گیس ماندن- بیخ ریش ماندن

زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

با دم خود گردو شکستن-سخت شادمان و خوشحال بودن

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن
تاراغ و توروغ-آوایی که از برخورد دو چیز برخیزد

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج
بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی
رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن
خر با تشدید-بسیار احمق-الاغ تمام عیار
زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی
دمدمی مزاج-دمدمی

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

با پنبه سر بریدن-با نرمی و تدبیر آزار و آسیب رساندن

دست به دل کسی گذاشتن-با یادآوری خاطره ای دل کسی را اندوهگین کردن

خوردن حرف-نگا. حرف را خوردن

حساب سوخته-بدهی قدیمی

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

دو سر قاف-دشنامی زشت که گاه برای شوخی نیز گفته می شود

دلچسب-دلپذیر-مقبول

دندان تیز کردن-طمع کردن

پرچانگی کردن-پر گویی کردن-وراجی کردن
آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

رسانه-وسیله ی ارتباطی

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی

این خاکدان(دنیا)